Dầu phanh ô tô và những điều cần lưu ý

Dầu phanh là một dạng chất lỏng không có khả năng chịu nén, được sử dụng trong hệ thống phanh thủy lực của ôtô. Dầu phanh có các đặc tính vật lý hoàn toàn khác với các loại dung dịch khác trên xe như dầu động cơ, dầu trợ lực lái, nước làm mát, nước rửa kính, nổi bật là khả năng truyền lực, nhiệt độ sôi rất cao và tính háo nước.

Trên các dòng xe du lịch ở Việt Nam hiện nay, dầu phanh thường có 3 loại là DOT 3, DOT 4 và DOT 5. Hiện nay, loại DOT 3 và DOT 4 được sử dụng phổ biến và chúng có đặc tính háo nước, còn DOT 5 thì không có tính háo nước.

Bình thường dầu phanh không bị hao hụt nên không cần bổ sung thường xuyên, trừ khi hệ thống phanh gặp phải các vấn đề như mức dầu xuống thấp; dầu bị nhiễm không khí hoặc nước.

Mở ca-pô và quan sát bình dầu phanh. Bình này có 2 vạch: vạch trên ghi chữ “fill to”, “full”, hoặc “maximum”; vạch dưới ghi chữ “add” hoặc “minimum”.

Khi gặp tình trạng này, bạn cần kiểm tra có sự rò rỉ chỗ nào đó trên hệ thống phanh hay không. Tuy nhiên, đại đa số các trường hợp, nguyên nhân là do má phanh hoặc đĩa phanh đã quá mòn và có thể kèm theo dấu hiệu là đèn báo phanh sáng trên bảng đồng hồ. Nếu chưa có điều kiện, bạn có thể bổ sung dầu nhưng phải hút bớt đi khi thay má hoặc đĩa phanh mới.

Một số dòng xe đời mới, trên bình dầu phanh có gắn cảm biến mức dầu. Khi dầu xuống dưới mức thấp đèn báo hiệu sẽ nổi trên táp-lô.

Dầu phanh lẫn nước/không khí

Các đường ống dẫn dầu phanh trên ôtô đều là loại ống thép để hạn chế sự xâm nhập của nước

Ðó là nguyên nhân đằng sau hiện tượng mất phanh, đạp phanh rất nhẹ và kịch sàn nhưng phanh không ăn. Ðang lái xe mà gặp trường hợp này, bạn phải đạp nhồi (đạp nhả liên tục) để giúp cho xe đứng lại, và phải tìm cách “xả air”. Vậy khí trong đường ống ở đâu ra?

Khi mới, về lý tưởng, hệ thống phanh có thể coi là kín tuyệt đối. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, khả năng bao kín tuyệt đối không được duy trì lâu, nước có thể thẩm thấu qua các gioăng, ống cao su (tuy-ô) làm giảm nhiệt độ sôi của dầu. Khi rà phanh nhiều khiến dầu bị bốc hơi, tạo thành các bọt khí ngay trong đường ống.

Tuy nhiên, những đoạn ống tuy-ô nối với càng phanh ở bánh xe vẫn bằng cao su nên lâu dần nước vẫn có thể xâm nhập

Ngoài ra, khi má phanh đã bị mòn, dầu không bị hao hụt nhưng xuống thấp dần, khoảng trống trong bình dầu phanh tăng lên. Lúc mở nắp, không khí sẽ lấp đầy khoảng trống đó và có thể lên lỏi vào trong hệ thống.

Khi tình trạng cần phanh đạp rất nhẹ và không ăn, chúng ta phải mang xe đi “xả air”. Nếu có đủ dụng cụ và một chút hiểu biết, bạn cũng có thể tự làm tại nhà mình.

Nhiều trường hợp, pít-tông, xy-lanh phanh bị ăn rỗ, các gioăng cao su bị nở thì nguyên nhân bắt nguồn từ việc dầu phanh lẫn nước, chúng kết hợp và tạo ra các chất ăn mòn mạnh phá hủy các chi tiết trong hệ thống và có thể tạo nhũ làm tắc các van dầu.

Lưu ý sử dụng

- Thay định kỳ 40.000km hoặc từ 2-3 năm theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Dầu phanh có tính tẩy sơn mạnh, vì vậy không để vương dầu phanh lên vỏ xe.
- Tuyệt đối không bổ sung dầu phanh nếu không chắc chắn loại dầu đang được sử dụng.
- Tốt nhất là nên sử dụng đúng loại dầu phanh được nhà sản xuất khuyến cáo.
- Không sử dụng dầu DOT 5 cho những xe dùng dầu phanh DOT 3 hoặc DOT 4.
- Có thể dùng dầu DOT 4 cho hệ thống phanh dùng dầu DOT 3 nhưng không nên làm ngược lại.
- Dầu trong lọ đã mở ra thì sau thời gian quá lâu không dùng tới (thường hơn 1 năm) thì không nên dùng tiếp.